Pałac

ZAPROSZENIE NA GAIK

Autor: Administrator

Pałac Kultury Zagłębia wraz z Zespołem Pieśni i Tańca PKZ „Gołowianie” zaprasza na imprezę  pt. „Gaik”, która odbędzie się w dniu 20 marca 2014 r., we czwartek o godzinie 16:00 w Szkole Podstawowej 10 w Dąbrowie Górniczej.

Impreza nawiązuje do tradycyjnych zwyczajów i obrzędów wiosennych.
W
programie występ ZPiT PKZ „Gołowianie”  grup dziecięcych ze Szkoły
Podstawowej 10 oraz grupy dziecięcej PKZ w ramach lekcji regionalnej pt.
„Gaik”.
Występ jest zorganizowany w ramach obchodów Roku Kolbergowskiego.

Obrzęd wiosenny – „Topienie Marzanny”

Topienie
Marzanny to bardzo stary zwyczaj, o którym pisali już XVI wieku dwaj
historycy: Jan Długosz i Joachim Bielski. Marzanna, zwana także Moreną,
Śmietką lub Śmierciuchą była najprawdopodobniej pradawną, słowiańską
boginią zimy, śmierci i zła. Dawni Słowianie w dniu przesilenia
wiosennego nakładali na snop słomy, symbolizujący Marzannę, ubranie,
wynosili go z wioski, podpalali i wrzucali do rzeki. Następnie biegiem
wracali do swoich chat. Bardzo przy tym uważali, by się nie przewrócić.
Temu, kto potknął się i upadł, wróżona była rychła śmierć. Zdążając do
wioski, nie można było także spojrzeć za siebie, bo mogło to spowodować
chorobę; natomiast dotknięcie pływającej w wodzie kukły, groziło
uschnięciem ręki. Gdzieniegdzie wraz z Marzanną topiono jej towarzysza –
Marzanioka. W niektórych częściach kraju zaraz  po utopieniu Marzanny
wnoszono do wioski gaik, czyli dużą jodłową gałąź, ozdobioną wstążkami,
która symbolizowała nadchodzącą wiosnę i powracającądo życia przyrodę.
Topienie Marzanny miało dla ówczesnych ludzi magiczny sens i było
zwyczajem głęboko religijnym. W ten sposób starano się pobudzić do życia
przyrodę i zapewnić sobie plony w nadchodzącym roku. Kościół był
przeciwny tym pogańskim obrzędom i surowo ich zakazywał. Jednak zwyczaj
przetrwał jeszcze przez kilka wieków, a co więcej, z biegiem czasu uległ
stopniowej chrystianizacji. Marzannę topiono teraz nie pierwszego dnia
wiosny, ale w czwartą niedzielę Wielkiego Postu, która zwana jest
niedzielą czarną albo śmiertną. W Polsce południowo – wschodniej 
Marzannę zastąpiła kukła Judasza, którą topiono lub palono w Wielki
Czwartek. W niektórych częściach Polski gaik przystrajano pisankami,
symbolizującymi nowe życie.